Sobre a materialidade textual, a transmissão e a atribuição de um fragmento do 'Alcibíades' de Ésquines Socrático
DOI :
https://doi.org/10.29327/2345891.11.22-13Mots-clés :
Filologia, Fragmento, Papiro, Manuscrito, Ésquines de EsfetoRésumé
Este artigo pretende demonstrar como se correlacionam indicações diversas na atribuição de um fragmento a um autor e obra, partindo de um exemplo presente no Alcibíades de Ésquines de Esfeto, o Socrático. Para isso cobriremos o testemunho presente em Élio Aristides, no qual as anotações paratextuais em seus manuscritos indicam que se trata de uma citação, bem como há um escólio que identifica a obra e o autor da citação, sendo corroborado por uma frase isolada utilizada por Prisciano e pela indicação de Herodiano e Querobosco, além de fragmentos do papiro de Oxirrinco que apresentam uma indiscutível semelhança textual. Ademais, será apresentada a descrição do contexto de transmissão dos manuscritos de Élio e suas edições críticas, além das edições modernas e contemporâneas que recolheram os fragmentos de Ésquines, bem como serão discutidos alguns aspectos editorais dessas fontes textuais.
Téléchargements
Références
Documentação textual
BARATIN, M. (ed.). Priscien: Grammaire, Livre XVII, Syntaxe 1. Texte latin, traduction introduite et annotée par le Groupe Ars Grammatica. Paris: Vrin, 2010.
BONINO, E. (ed.). Orationes Aristidis. Firenze: Philippo de Giuntis, 1517.
CEPKO, J.; KALAŠ, A.; SUVÁK, V. (ed.). Aeschinis Socratici Fragmenta. Bratislave: Univerzita Komenského, 2021.
CLERICUS, J. (ed.). Æschinis Socratici Dialogi Tres: Græce et Latine, ad quos acessit quarti Latinum Fragmentum. Amsterdam: Petrus de Coup, 1711.
DINDORF, W. (ed.). Aristides. Leipzig: Libraria Weidmannia, 1829a. v. 2
DINDORF, W. (ed.). Aristides: Ex Recensione. Leipzig: Libraria Weidmannia, 1829b. v. 3
DIÓGENES LAÉRCIO. Vidas e doutrinas dos filósofos ilustres. Tradução de Mário da Gama Kury. Brasília: Editora Universidade de Brasília, 2008.
FISCHER, J. (ed.). Aeschinis Socratici Dialogi Tres: In usum scholarum de novo editit. Leipzig: Crulliana, 1753.
FROMMEL, W. (ed.). Scholia in Aelii Aristidis sophistae Orationes Panathenaicam et Platonicas. Frankfurt: Broenneri, 1826.
GASCÓ, F.; VERGER, A. (ed.). Elio Aristides: Discursos I. Madrid: Gredos, 1987.
GIANNANTONI, G. (ed.). Socratis et Socraticorum reliquiae. Napoli: Bibliopolis, 1990a. v. 4
GIANNANTONI, G. (ed.). Socratis et Socraticorum reliquiae. Napoli: Bibliopolis, 1990b. v. 2
GRENFELL, B.; HUNT, A. (ed.). The Oxyrhynchus Papyri: Part XIII. London: Egypt Exploration Fund, 1919.
HERMANN, K. (ed.). Disputatio de Aschinis Socratici reliquiis. Göttingen: Officina Academica Dieterichiana, 1850.
HILGARD, A. (ed.). Grammatici Graeci. Leipzig: Teubner, 1889. v. 4.
HORREUS, P. (ed.). Æschinis Socratici Dialogi Tres. De novo recensuit, vertit, et animadversionibus suis auxit Petrus Horreus. Leeuwarden: Franciscus Halma, 1718.
JEBB, S. (ed.). Aelii Aristidis Opera omnia. Oxford: Theatro Sheldoniano, 1730. v. 2.
KRAUSS, H. (ed.). Aeschinis Socratici Reliquiae edidit et commentario instruxit Heinrich Krauss. Leipzig: Teubner, 1911.
LENTZ, A. (ed.). Herodiani Technici Reliquiae. Leipzig: Teubneri, 1868. v. 2
LENZ, F.; BEHR, C. (ed.). Aelii Aristidis opera quae exstant omnia: Orationes I - XVI. Leiden: Brill, 1976. v. 1.
MÁRSICO, C. (ed.). Socráticos: testimonios y fragmentos: Antístenes, Fedón, Esquines y Simón. Buenos Aires: Losada, 2014. v. 2
PENTASSUGLIO, F (ed.). Eschine di Sfetto: Tutte le testimonianze. Turnhout: Brepols, 2017.
PLATÃO. Górgias. Tradução de Manuel Pulquério. Lisboa: Edições 70, 1992.
ROSSETTI, L. (ed.). Corpus dei papiri filosofici greci e latini Testi e lessico nei papiri di cultura greca e latina. Parte I: Autori noti. 1. I filosofi. II (Demetrius Phalereus - Musonius Rufus). Firenze: Leo S. Olschki, 1989. v. 1
TRAPP, M. (ed.). Maximus Tyrius: Dissertationes. Stuttgart: Teubner, 1994.
TRAPP, M. (ed.). Orations. Cambridge: Harvard University Press, 2021. v. 2.
Obras de apoio
BAGNALL, R. The Oxford Handbook of Papyrology. Oxford: Oxford University Press, 2011.
CARVALHAR, C. Tradução contextualizada dos fragmentos do diálogo Alcibíades de Ésquines de Esfeto, o Socrático. Trabalho de Conclusão de Curso (Bacharelado em Letras Clássicas) – Instituto de Letras, Universidade Federal da Bahia, Salvador, 2023.
CAVALLO, G. Libros, editores y público en el Mundo Antiguo: guía histórica y crítica. Madrid: Alianza, 1995.
DICKEY, E. Ancient Greek scholarship: a guide to finding, reading, and understanding scholia, commentaries, lexica, and grammatical treatises, from their beginnings to the Byzantine period. New York; Oxford: Oxford University Press, 2006.
DITTMAR, H. Aischines von Sphettos: Studien zur Literaturgeschichte der Sokratiker. New York: Arno Press, 1976.
DORANDI, T. Review. Elenchos, v. 40, n. 1, p. 223-234, 2019.
FINNEGAN, R. Quotation marks: present, past, and future. In: FINNEGAN, R. Why do we quote? The culture and history of quotation. Cambridge: Open Book, 2013, p. 79-111.
IRIGOIN, J. Le Livre grec des origines à la Renaissance. Paris: Bibliothèque Nationale de France, 2001.
MÁRSICO, C. Francesca Pentassuglio, Eschine di Sfetto. Tutte le testimonianze. Philosophie antique. Problèmes, Renaissances, Usages, n. 19, p. 183-186, 2019.
REYNOLDS, L.; WILSON, N. Scribes and scholars: a guide to the transmission of Greek and Latin literature. Oxford: Clarendon Press, 1991.
THOMPSON, E. Handbook of Greek and Latin paleography. London: Trübner, 1893.
TURNER, E. Greek Papyri: an introduction. Princeton: Princeton University Press, 2016.
WEST, M. Crítica textual e técnica editorial aplicável a textos gregos e latinos. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, 2002.
Téléchargements
Publiée
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
© Carlos Augusto de Oliveira Carvalhar 2023
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nc-nd/4.0/88x31.png)
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d'Utilisation Commerciale - Pas de Modification 4.0 International.
a. L’Auteur mantient les droits d’Auteur et accorde à la revue le droit de première publication.
b. L’Auteur a l’autorisation pour assumer des contrats additionnels séparément, pour distribution non exclusive de la version du travail publiée dans cette revue (ex.: publier en répertoire institutionnel ou comme chapitre de livre), avec reconnaissance de l’Auteur et publication initiale dans cette revue.
c. L’Auteur a l’autorisation et est encouragé à publier et distribuer leur travail en ligne (ex.: dans des répertoires institutionnels ou dans votre page personnelle) après la première publication par la revue, avec les créances.
d. Les textes de la revue sont publiés sous Licence CC BY 4.0 Deed Attribution 4.0 International (CC BY).