Sobre a materialidade textual, a transmissão e a atribuição de um fragmento do 'Alcibíades' de Ésquines Socrático

Autori

  • Carlos Augusto de Oliveira Carvalhar Universidade Federal da Bahia (UFBA)

DOI:

https://doi.org/10.29327/2345891.11.22-13

Parole chiave:

Filologia, Fragmento, Papiro, Manuscrito, Ésquines de Esfeto

Abstract

Este artigo pretende demonstrar como se correlacionam indicações diversas na atribuição de um fragmento a um autor e obra, partindo de um exemplo presente no Alcibíades de Ésquines de Esfeto, o Socrático. Para isso cobriremos o testemunho presente em Élio Aristides, no qual as anotações paratextuais em seus manuscritos indicam que se trata de uma citação, bem como há um escólio que identifica a obra e o autor da citação, sendo corroborado por uma frase isolada utilizada por Prisciano e pela indicação de Herodiano e Querobosco, além de fragmentos do papiro de Oxirrinco que apresentam uma indiscutível semelhança textual. Ademais, será apresentada a descrição do contexto de transmissão dos manuscritos de Élio e suas edições críticas, além das edições modernas e contemporâneas que recolheram os fragmentos de Ésquines, bem como serão discutidos alguns aspectos editorais dessas fontes textuais.

Downloads

I dati di download non sono ancora disponibili.

Biografia autore

Carlos Augusto de Oliveira Carvalhar, Universidade Federal da Bahia (UFBA)

 

 

Riferimenti bibliografici

Documentação textual

BARATIN, M. (ed.). Priscien: Grammaire, Livre XVII, Syntaxe 1. Texte latin, traduction introduite et annotée par le Groupe Ars Grammatica. Paris: Vrin, 2010.

BONINO, E. (ed.). Orationes Aristidis. Firenze: Philippo de Giuntis, 1517.

CEPKO, J.; KALAŠ, A.; SUVÁK, V. (ed.). Aeschinis Socratici Fragmenta. Bratislave: Univerzita Komenského, 2021.

CLERICUS, J. (ed.). Æschinis Socratici Dialogi Tres: Græce et Latine, ad quos acessit quarti Latinum Fragmentum. Amsterdam: Petrus de Coup, 1711.

DINDORF, W. (ed.). Aristides. Leipzig: Libraria Weidmannia, 1829a. v. 2

DINDORF, W. (ed.). Aristides: Ex Recensione. Leipzig: Libraria Weidmannia, 1829b. v. 3

DIÓGENES LAÉRCIO. Vidas e doutrinas dos filósofos ilustres. Tradução de Mário da Gama Kury. Brasília: Editora Universidade de Brasília, 2008.

FISCHER, J. (ed.). Aeschinis Socratici Dialogi Tres: In usum scholarum de novo editit. Leipzig: Crulliana, 1753.

FROMMEL, W. (ed.). Scholia in Aelii Aristidis sophistae Orationes Panathenaicam et Platonicas. Frankfurt: Broenneri, 1826.

GASCÓ, F.; VERGER, A. (ed.). Elio Aristides: Discursos I. Madrid: Gredos, 1987.

GIANNANTONI, G. (ed.). Socratis et Socraticorum reliquiae. Napoli: Bibliopolis, 1990a. v. 4

GIANNANTONI, G. (ed.). Socratis et Socraticorum reliquiae. Napoli: Bibliopolis, 1990b. v. 2

GRENFELL, B.; HUNT, A. (ed.). The Oxyrhynchus Papyri: Part XIII. London: Egypt Exploration Fund, 1919.

HERMANN, K. (ed.). Disputatio de Aschinis Socratici reliquiis. Göttingen: Officina Academica Dieterichiana, 1850.

HILGARD, A. (ed.). Grammatici Graeci. Leipzig: Teubner, 1889. v. 4.

HORREUS, P. (ed.). Æschinis Socratici Dialogi Tres. De novo recensuit, vertit, et animadversionibus suis auxit Petrus Horreus. Leeuwarden: Franciscus Halma, 1718.

JEBB, S. (ed.). Aelii Aristidis Opera omnia. Oxford: Theatro Sheldoniano, 1730. v. 2.

KRAUSS, H. (ed.). Aeschinis Socratici Reliquiae edidit et commentario instruxit Heinrich Krauss. Leipzig: Teubner, 1911.

LENTZ, A. (ed.). Herodiani Technici Reliquiae. Leipzig: Teubneri, 1868. v. 2

LENZ, F.; BEHR, C. (ed.). Aelii Aristidis opera quae exstant omnia: Orationes I - XVI. Leiden: Brill, 1976. v. 1.

MÁRSICO, C. (ed.). Socráticos: testimonios y fragmentos: Antístenes, Fedón, Esquines y Simón. Buenos Aires: Losada, 2014. v. 2

PENTASSUGLIO, F (ed.). Eschine di Sfetto: Tutte le testimonianze. Turnhout: Brepols, 2017.

PLATÃO. Górgias. Tradução de Manuel Pulquério. Lisboa: Edições 70, 1992.

ROSSETTI, L. (ed.). Corpus dei papiri filosofici greci e latini Testi e lessico nei papiri di cultura greca e latina. Parte I: Autori noti. 1. I filosofi. II (Demetrius Phalereus - Musonius Rufus). Firenze: Leo S. Olschki, 1989. v. 1

TRAPP, M. (ed.). Maximus Tyrius: Dissertationes. Stuttgart: Teubner, 1994.

TRAPP, M. (ed.). Orations. Cambridge: Harvard University Press, 2021. v. 2.

Obras de apoio

BAGNALL, R. The Oxford Handbook of Papyrology. Oxford: Oxford University Press, 2011.

CARVALHAR, C. Tradução contextualizada dos fragmentos do diálogo Alcibíades de Ésquines de Esfeto, o Socrático. Trabalho de Conclusão de Curso (Bacharelado em Letras Clássicas) – Instituto de Letras, Universidade Federal da Bahia, Salvador, 2023.

CAVALLO, G. Libros, editores y público en el Mundo Antiguo: guía histórica y crítica. Madrid: Alianza, 1995.

DICKEY, E. Ancient Greek scholarship: a guide to finding, reading, and understanding scholia, commentaries, lexica, and grammatical treatises, from their beginnings to the Byzantine period. New York; Oxford: Oxford University Press, 2006.

DITTMAR, H. Aischines von Sphettos: Studien zur Literaturgeschichte der Sokratiker. New York: Arno Press, 1976.

DORANDI, T. Review. Elenchos, v. 40, n. 1, p. 223-234, 2019.

FINNEGAN, R. Quotation marks: present, past, and future. In: FINNEGAN, R. Why do we quote? The culture and history of quotation. Cambridge: Open Book, 2013, p. 79-111.

IRIGOIN, J. Le Livre grec des origines à la Renaissance. Paris: Bibliothèque Nationale de France, 2001.

MÁRSICO, C. Francesca Pentassuglio, Eschine di Sfetto. Tutte le testimonianze. Philosophie antique. Problèmes, Renaissances, Usages, n. 19, p. 183-186, 2019.

REYNOLDS, L.; WILSON, N. Scribes and scholars: a guide to the transmission of Greek and Latin literature. Oxford: Clarendon Press, 1991.

THOMPSON, E. Handbook of Greek and Latin paleography. London: Trübner, 1893.

TURNER, E. Greek Papyri: an introduction. Princeton: Princeton University Press, 2016.

WEST, M. Crítica textual e técnica editorial aplicável a textos gregos e latinos. Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, 2002.

Pubblicato

31-12-2023

Come citare

DE OLIVEIRA CARVALHAR, Carlos Augusto. Sobre a materialidade textual, a transmissão e a atribuição de um fragmento do ’Alcibíades’ de Ésquines Socrático. Romanitas - Revista de Estudos Grecolatinos, [S. l.], n. 22, p. 235–256, 2023. DOI: 10.29327/2345891.11.22-13. Disponível em: https://periodicos.ufes.br/romanitas/article/view/42656. Acesso em: 17 lug. 2024.

Fascicolo

Sezione

Tema libero